مخالفت دولت با نفت فروشی بخش خصوصی
به گزارش «دنیای اقتصاد»، همزمان با آغاز به کار دومین روز نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز و پتروشیمی ایران در روز پنج‌شنبه، نخستین همایش راهکارهای افزایش سهم بخش خصوصی در بازارهای بین‌المللی انرژی با حضور برخی از مدیران وزارت نفت و برخی فعالان بخش خصوصی برگزار شد. در این همایش همان‌طور که از اسم آن بر‌می‌آید، بخش خصوصی به دغدغه مشارکت بیشتر خود در فروش فرآورده‌های نفتی و به‌خصوص نفت در بازارهای بین‌المللی پرداخت. منصور معظمی، معاون مدیریت و برنامه‌ریزی منابع هیدروکربوری وزیر نفت و سید‌محسن قمصری، معاون امور بین‌الملل شرکت ملی نفت و همچنین ناصر سجادی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی نمایندگان این وزارتخانه در همایش «راهکارهای افزایش سهم بخش خصوصی در بازارهای بین‌المللی انرژی» بودند و حسن خسروجردی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی سخنران بخش خصوصی در این همایش بود. از مجلسی‌ها نیز ناصر سودانی، نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در این همایش شرکت داشت
معاون وزیر نفت به‌عنوان اولین سخنران این همایش در ابتدا به برخی دستاوردهای وزارتخانه متبوعش در سال ۹۳ و برنامه‌های آن برای سال ۹۴ اشاره کرد. به گفته وی در سال ۹۳ با وجود تحریم‌ها و محدودیت‌های غرب میزان صادرات نفت کشور ۸ درصد بیش از برنامه تصویب شده دولت بود و همچنین حدود ۱۲۵ میلیون متر مکعب بر میزان تولید گاز کشور افزوده شد که بیش از مقدار برنامه‌ریزی شده بود. وی افزود در سال جاری نیز مقرر شده است که ۱۰۰ میلیون متر مکعب بر تولید گاز اضافه شود. منصور معظمی با بیان اینکه با افزایش تولید در سال گذشته گاز رسانی به واحدهای صنعتی و نیروگاه‌ها بدون مشکل انجام شد، اعلام کرد: این عامل موجب شد سوخت مایع کمتری استفاده شود و بر اساس ابلاغیه وزیر باید بتوانیم سالانه ۲۰ میلیون تن مازوت و گازوئیل صادر کنیم
وی با اشاره به اصل ۴۴ قانون اساسی گفت: قرار بر این بود که با ابلاغ سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی تحولی عظیم در اقتصاد ایران صورت گیرد که نتیجه آن کوچک شدن دولت و قدرت گرفتن بخش خصوصی بود. اما واگذاری مراکز دولتی تنها یک نتیجه داشت و آن بزرگ شدن بخش‌های خصولتی و شبه‌دولتی است. وی افزود: در حال حاضر بخش خصوصی علاقه زیادی به مبحث صادرات دارد در حالی‌که در وزارت نفت طرح‌هایی تعریف شده که می‌تواند فرصت طلایی برای این بخش باشد. معظمی با اشاره به بند «ق» تبصره ۲ قانون اساسی گفت: بر اساس این بند تا پایان سال۹۳ حدود ۸۰ میلیارد دلار پروژه تعریف کرده‌ایم و از امسال به سوی اجرایی شدن آن خواهیم رفت. به‌طور مثال برای کاهش مصرف گاز در بخش خانگی نیاز به ۱۲ میلیون بخاری داریم که این طرح با توجه به امنیت بازاری که دارد یک فرصت طلایی برای حضور بخش خصوصی محسوب می‌شود
در ادامه معظمی به مشکلات ناشی از تحریم اشاره کرد و گفت: مذاکرات به یقین به نتیجه خواهد رسید و تحریم‌ها برداشته خواهند شد. اما این‌گونه نیست که با رفع تحریم‌ها معجزه شود، چراکه مشکلات اقتصاد ما بسیار ساختاری هستند.در انتها معاون وزیر نفت به فعالان بخش خصوصی گفت: تحریم‌ها شرایط سختی برای کشور به وجود آورده است و در این دوران باید بیشتر به سوی همدلی پیش برویم و نمی‌توانیم با کارهای خود تخریبگرانه از این شرایط بگذریم. وی افزود: ما انتظار داریم بخش خصوصی از ما چیزی بخواهد که در چارچوب قانون عملی باشد و از توان ما خارج نباشد
بخش خصوصی به سوی دلالی رفته است
محسن قمصری که میهمان دیگر این برنامه بود خود مسوول فروش نفت کشور است. وی با بیان اینکه اگر بخش خصوصی به ما کمک کند می‌توانیم از سد تحریم‌ها عبور کنیم، گفت: اما در حال حاضر بخش خصوصی بیشتر به سوی دلالی و واسطه‌گری پیش رفته است و تمام تلاش این بخش اینک خرید نفت با قیمت کمتر از امور بین‌الملل شرکت ملی و فروش آن در بازارهای دنیا است. در حالی که این روش منسوخ شده یعنی در دنیا شرکت‌هایی باقی می‌مانند که بتوانند ریسک کنند. وی تصریح کرد: با برداشته شدن تحریم‌ها قاعدتا شرکت‌های معتبر بین‌المللی به دنبال حذف واسطه‌ها هستند و آنها جایگاهی در تجارت جهانی نفت ندارند
قمصری با بیان اینکه مهم‌ترین تحریم‌ها، تحریم بانکی بود، گفت: ما تحریم بیمه، کشتیرانی و حتی تحریم قراردادی را توانستیم از سر بگذرانیم اما تحریم بانکی فشار زیادی به کشور وارد کرد. مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت افزود: این درحالی است که اگر بخش خصوصی به کمک ما بیاید می‌توانیم از این تحریم نیز گذر کنیم و این بخش می‌تواند نقش بانک را برای ما ایفا کند. به گفته وی، آنچه در حال حاضر کشور به آن نیاز دارد زنجیره‌ای از مبادلات تهاتری توسط بخش خصوصی به کمک بانک مرکزی است که این زنجیره مبادلات به جای نقل و انتقال پول انجام شود
وی در ادامه با تاکید بر اینکه بر خلاف بسیاری که گمان می‌کنند با برداشته شدن تحریم‌ها می‌توانیم به راحتی سهم‌مان را در بازار نفت به دست بیاوریم، تصریح کرد: در این زمینه عقیده شخصی من این است که ما نمی‌توانیم به دلایل تغییر نوع عادت‌های مصرف‌کننده به لحاظ ترکیب مصرف انرژی در دوران تحریم‌ها، فراوانی نفت خام‌های مشابه در بازار و در دست گرفتن بازارهای مصرف توسط کشورهای رقیب به راحتی سهم‌مان را در بازار احیا کنیم
قمصری با اشاره به افزایش تولید گاز در کشور گفت: قاعدتا با افزایش تولید گاز در کشور ما حجم زیادی فرآورده‌های نفتی برای صادرات خواهیم داشت که این نیز می‌تواند یکی از زمینه‌‌هایی باشد که بخش خصوصی به ما کمک کند. مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت با تاکید بر اینکه اگر بخش خصوصی نتواند به بازارهای مصرف نفوذ کند، در واقع نتوانسته است کار بزرگی انجام دهد، اظهار کرد: هم‌اکنون بخش خصوصی در سواحل غربی آفریقا موفق شده است کمی نفوذ کند که این اتفاق خوبی است
وی دلیل تاکید امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران مبنی بر فروش فرآورده‌های نفتی توسط بخش خصوصی را دلیلی بر ناتوانی این بخش در صادرات نفت خام ندانست و گفت: شرایط فروش نفت خام بسیار سخت‌تر از فرآورده‌های نفتی است اما اگر بخش خصوصی توانمندی داشته باشیم می‌توانیم صادرات نفت خام را نیز به آن بسپاریم. وی افزود در حال حاضر نفت کوره را در بورس انرژی عرضه می‌کنیم و در مرحله بعد نفت خام را نیز عرضه خواهیم کرد
ایجاد تحولی عظیم در تولید فرآورده‌های نفتی با افزایش تولید گاز
مهندس سجادی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی نیز دیگر سخنران این همایش بود. وی در ابتدا با اشاره به افزایش ۲۵ درصدی تولید گاز در یک سال گذشته گفت: با تحقق وعده ۱۰۰ میلیون متر مکعبی در سال جاری شاهد افزایش ۵۰ درصدی تولید گاز طی یک سال خواهیم بود و باید با همین نسبت از مصرف فرآورده‌های نفتی در کشور کم و به صادرات اضافه کنیم. وی در ادامه به تاثیر افزایش تولید گاز در مصرف فرآورده‌های مختلف نفتی اشاره کرد و گفت: به غیر از بنزین در دیگر فرآورده به زودی شاهد پیشی گرفتن تولید از مصرف خواهیم بود و شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی آمادگی مشارکت برای صادرات این فرآورده‌ها را دارد
وی با بیان اینکه بر اساس درخواست بخش خصوصی در دستور‌العمل بانکرینگ کشور بازنگری شده است، گفت: در حال حاضر آمادگی داریم مبادلاتمان را با بخش خصوصی به‌صورت ریالی انجام دهیم و همچنین برای هموار کردن همکاری‌ها به جای دریافت ضمانت‌های بانکی از شرکت‌های خصوصی ضمانت ملکی دریافت خواهیم کرد و در عین حال دوره اعتبار باز پرداخت را افزایش داده‌ایم
دعوت به همکاری کمیسیون انرژی مجلس از بخش خصوصی
ناصر سودانی، نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس سخنران بعدی این همایش بود. وی با اشاره به شرایط سخت تحریم‌ها به همکاری دولت، مجلس و بخش خصوصی در این دوران تاکید کرد. سودانی از دولت خواست که به وظایف خود در قبال بخش خصوصی عمل کند و اظهار کرد که باید به سمتی برویم که حمایت از بخش خصوصی تنها به حرف و همایش خلاصه نشود. وی در ادامه خطاب به معظمی پرسید: آیا دولت در طبقه ۱۴ ساختمان وزارتخانه به بخش خصوصی اتاقی اختصاص خواهد داد؟ آیا وزارت نفت حاضر است در دیپلماسی انرژی و بازاریابی‌ها بخش خصوصی را کنار خود قبول کند؟
سودانی همچنین از بخش خصوصی دعوت کرد نماینده‌ای از این بخش در جلسات کمیسیون انرژی مجلس حاضر شود، وی اعلام کرد که کمیسیون انرژی آماده همفکری بیشتر با بخش خصوصی است
بخش خصوصی را وارد بازی کنید
رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی معتقد است که به احتمال ۹۰ درصد به دلیل مخالفت سناتورهای آمریکایی تحریم‌ها لغو نمی‌شود و به همین دلیل دولت برای اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به بخش خصوصی نیازمند است
خسروجردی در ابتدا به پیشنهاد صادرات نفت کوره یا همان مازوت از سوی قمصری اشاره کرد و آن را در شرایط کنونی بسیار دشوار دانست. به گفته وی در حال حاضر ارزانی نفت خام موجب خراب شدن بازار مازوت شده است. خسروجردی با بیان اینکه امروز تمایل به خرید نفت در بازار جهانی بیش از مازوت است، گفت: اکثر انبارهای سنگاپور، فجیره و چین از این کالا پر است و پیشنهاد صادرات مازوت به بخش خصوصی در شرایطی داده می‌شود که تقاضا در بازار کم است
خسروجردی در ادامه گفت: ۵ سال پیش به شرکت ملی نفت گفتم کشور به سمت تحریم می‌رود و پیشنهاد کردم ۲۰ شرکت مشترک بین دولت و بخش خصوصی در خارج از کشور ثبت شود، تا دولت هر‌چه را می‌تواند مستقیما خود به فروش برساند و هر‌چه را نمی‌تواند از ظرفیت ما استفاده کند و امضای کلیدی هم دست شرکت نفت باشد تا درآمدها مستقیما به خزانه برود اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد
رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی با تاکید بر اینکه نفت در سراسر دنیا اعتبار محور است، گفت: اگر بخش خصوصی ایران بخواهد نفت بخرد، نمی‌تواند اول پول بدهد و بعد با یک پالایشگاه خارجی وارد مذاکره شود و بانک‌ها هم در سطحی نیستند که بتوانند در این مورد خدمات ارائه دهند
رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی با بیان اینکه این حلقه مفقوده است که باید مساله آن حل شود، گفت: وقتی یک شرکت پالایشی- پتروشیمی خصوصی شده چه تغییری کرده که دیگر نمی‌توان به آن نسیه داد؟ وی تصریح کرد: شرکت‌ها باید اعتبارسنجی شوند و اگر دارایی آنها بیش از رقم نسیه و تضامین بود، باید بتوانند نفت را نسیه بدهند. خسروجردی با تاکید بر اینکه اگر اعتبار محوری صنعت نفت بازنگردد، مشکل ادامه می‌یابد، گفت: الان شرکت ملی نفت به چه کسی نفت را نقد می‌فروشد که بخش خصوصی ایران نفت بخرد
وی ادامه داد: اگر شرکت‌های مشترک دولتی- خصوصی تاسیس شوند، نگران مشکل برنگشتن پول مانند ماجرای بابک زنجانی نخواهیم بود. رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی تاکید کرد: اگر مشکل خرید نسیه نفت توسط بخش خصوصی حل نشود، صادرات نفت توسط بخش خصوصی هرگز محقق نخواهد شد
خسروجردی در ادامه اظهار کرد: ما در بخش خصوصی دلخوش به رفع تحریم‌ها نیستیم، چرا که بعید است طرف مقابل به راحتی به این مساله تن در دهد. وی تصریح کرد: اوباما دوست دارد کارهایی بکند، اما عبور از خط قرمز آمریکایی صهیونیستی بسیار مشکل است
رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی با بیان اینکه آفریقا یک بازار بسیار خوب برای ایران است، گفت: شما گاز را با سود ۵ دلار در تن به هند می‌فروشید، در حالی که اگر آن را به ساحل آفریقا بفروشیم حداقل ۵۰ دلار در تن ارزش خواهد داشت، اگر مخزن بگیرید و به‌صورت بنکداری آن را توزیع کنید ۱۷۰ تا ۱۸۰ دلار و اگر به‌صورت سیلندر پر شده گاز را توزیع کنیم ۳۰۰ تا ۴۰۰ دلار فروش خواهد رفت
وی اظهار کرد: در مقابل سنگاپور کشور اندونزی یک منطقه آزاد دارد و ما می‌توانیم آنجا مخزن بزنیم و کار بانکرینگ انجام دهیم، چنانچه ظرفیت بانکرینگ خلیج‌فارس پر شده باشد، می‌توانیم به آنجا برویم اما اگر مشکل اعتباری نفت حل نشود دوباره در تحویل سوخت به بانکرها به مشکل خواهیم خورد.رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی گفت: می‌توانیم یک باشگاه شرکت‌های خوش‌نام بین‌المللی برای معامله و تهاتر کالا بدون گردش پول احداث کنیم که چه در تحریم و چه در غیرتحریم می‌تواند کمک زیادی به کشور بکند.«دنیای اقتصاد» نیز به‌عنوان یکی از حامیان بخش خصوصی در این همایش مشارکت داشت. پارسا پروان به‌عنوان نماینده «دنیای اقتصاد» در همایش «راهکارهای افزایش مشارکت بخش خصوصی در بازارهای بین‌الملل» حاضر شد. پروان با بیان اینکه بخش خصوصی خود باید نگاه حاکمیتی را تغییر دهد و نگاه حاکمیتی نباید قیمی باشد، گفت: بخش خصوصی نباید مدام چشم به دست دولت دوخته باشد و منتظر بماند که دولت قرار است چه به این بخش بدهد. وی در ادامه به یکی از استراتژی‌های مدیریتی رایج روز دنیا به نام استراتژی «محیطی» اشاره کرد و گفت: امروزه در دنیا محیط پیرامون را نه به‌عنوان تنها یک فاکتور و عامل بلکه به‌عنوان یک بازیگر اصلی مطرح می‌کنند. امروزه در دنیا شرایط به این شکل نیست که شما داخل مجموعه خود را اداره کنید و انتظار داشته باشید به هدف غایی برسید و نمی‌توانیم بدون در نظر گرفتن محیط، استراتژی خود را تدوین کنیم. اما برای اینکه این محیط بتواند محیطی درست باشد، نیازمند ثبات است. وی افزود: هر گاه اسم ثبات به میان می‌آید همه انگشت اتهام را به سوی دولت می‌گیرند به این معنی که دولت باید در وضع قوانین ثبات داشته باشد، در صورتی که دولت تنها یک قسمت از تامین ثبات است و ۳ قسمت دیگر مربوط به خود بنگاه‌های اقتصادی است
به گفته نماینده «دنیای اقتصاد» یکی از عواملی که تضمین‌کننده ثبات است دسترسی یکسان به اطلاعات است. این می‌تواند یکی از خواسته‌های بخش خصوصی از دولت باشد و نمی‌توان گردش اطلاعات را انحصاری کرد و از بخش خصوصی انتظار داشت که به شکوفایی برسد. وی افزود: «دنیای اقتصاد» امروزه در کشور توانسته سهم بزرگی در گردش اطلاعات داشته باشد که با انتشار فایننشال تریبون قدم بزرگی در این راستا برداشته است که حتی می‌تواند نیاز سرمایه‌گذار خارجی را هم برآورده کند.